Türkiye'de Güvenlik Bilgi Formu yönetmelikleri, kimyasal üretici, distribütör veya ithalatçının, her tehlikeli kimyasal için alt kullanıcılarına bu tehlikeler hakkında bilgi iletmeleri için Güvenlik Bilgi Formu (GBF-MSDS) sağlamasını gerektirmektedir. SDS'de yer alan bilgilerin 16 bölümlü formatta sunulması gerekmektedir. Bu özet, tehlikeli kimyasalları ele alan çalışanların formata aşina olmaları ve SDS'in içeriğini anlamalarına yardımcı olmak için rehberlik sağlar.
SDS, her bir kimyasalın özellikleri, fiziksel, sağlık ve çevre sağlığı tehlikeleri, koruyucu önlemler ve kimyasalın taşınması, depolanması ve taşınması için güvenlik önlemleri gibi bilgileri içerir. SDS'de yer alan bilgiler Türkçe olmalıdır. SDS hazırlayıcıları, çeşitli bölüm(ler)e ek bilgiler de içerebilir.Sınıflandırma:
Güvenlik bilgi formunun bu bölümü, sofistike ekipman kullanımı ve çok fazla ilaç çeşidi olmaksızın, eğitimsiz bir müdahaleci tarafından anlaşılabilecek ve verilebilecek bir ön tedaviyi tanımlayacaktır. Tıbbi yardım gerekliyse, aciliyeti de dahil olmak üzere talimatla bu belirtilmelidir.
Güvenlik bilgi formunun (GBF- bu bölümü madde ya da karışımın neden olduğu ya da bir madde ya da karışımın etrafında çıkan bir yangını söndürmeye yönelik şartları belirtir.
Güvenlik bilgi formunun bu bölümü, insanlar, eşyalar ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini önlemek veya minimize etmek için dökülme, sızıntılar ve yayılmaya karşı yapılması gereken uygun müdahaleleri kapsar. Dökülme hacminin zarar üzerinde önemli etkiye sahip olduğu durumlarda, büyük ve küçük dökülmelere karşı yapılacaklar ayrılır. Kontrol altında tutma ve kurtarma prosedürleri farklı uygulamaların gerekli olduğunu gösteriyorsa bunlar güvenlik bilgi formlarında belirtilir.
Güvenlik bilgi formunun bu bölümü, güvenli elleçleme uygulamaları hakkında tavsiyeler içerir. Alt bölüm 1.2’ye göre belirtilen tanımlanmış kullanımlar ve madde veya karışımın özelliklerine uygun önlemler vurgulanır. Bilgiler, insan sağlığı, güvenliği ve çevrenin korunmasıyla ilgilidir. İşverene, 12/8/2013 tarihli ve 28733 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 7 nci maddesi ve 6/8/2013 tarihli ve 28730 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmeliğin 7 nci maddesine göre çalışma usulleri ve örgütsel önlemleri tasarlamasında yardımcı olur. Kimyasal güvenlik raporunun gerekli olduğu durumlarda, güvenlik bilgi formunun bu bölümündeki bilgi, kimyasal güvenlik raporunda ve güvenlik bilgi formunun ekinde yer alan ve kimyasal güvenlik raporundan risklerini gösteren maruz kalma senaryolarında verilen bilgilerle tutarlı olur. Bu bölümde verilen bilgilere ek olarak, ilgili bilgiler 8. Bölümde de bulunabilir.
Geçerli mesleki maruz kalma limitlerini ve gerekli risk yönetimi önlemlerini açıklar. Kimyasal güvenlik raporunun gerekli olduğu durumlarda, güvenlik bilgi formunun bu bölümündeki bilgi, tanımlanmış kullanımlar için kimyasal güvenlik raporunda verilen bilgi ve güvenlik bilgi formunun ekinde yer alan kimyasal güvenlik raporundaki risklerin kontrolünü gösteren maruz kalma senaryolarındaki bilgilerle tutarlı olacaktır.
Güvenlik bilgi formunun bu bölümü, ilgili ise, madde veya karışıma ilişkin ampirik bilgileri açıklar. Bu bölümdeki bilgiler, kayıtta ve/veya gerekliyse kimyasal güvenlik raporunda verilen bilgiler ve madde veya karışımın sınıflandırmasıyla tutarlıdır.
a) Görünüm:
Karışım veya maddenin tedarik edildiği fiziksel hali (katı (güvenlik bilgi formunda başka bir yerde belirtilmemesi halinde granülometri ve spesifik yüzey alanı hakkında uygun ve mevcut güvenlik bilgileri dahil), sıvı, gaz) ve rengi belirtilir;
(b) Koku:
Koku algılanabilir ise, kısa tarifi verilmedir;
(c) Koku eşiği;
(ç) pH: Tedarik edildiği şekliyle madde veya karışımın veya sulu çözeltinin pH değeri ve sulu çözeltinin ayrıca konsantrasyonu belirtilir;
(d) Erime noktası / donma noktası;
(e) İlk kaynama noktası ve kaynama aralığı;
(f) Parlama noktası;
(g) Buharlaşma hızı;
(ğ) Alevlenirlik (katı, gaz);
(h) Üst/Alt alevlenirlik veya patlayıcı limitleri;
(ı) Buhar basıncı;
(i) Buhar yoğunluğu;
(j) Bağıl yoğunluk;
(k) Çözünürlük;
(l) Dağılım katsayısı: n-oktanol/su;
(m) Kendiliğinden tutuşma sıcaklığı;
(n) Bozunma sıcaklığı;
(o) Akışkanlık;
(ö) Patlayıcı özellikler;
(p) Oksitleyici özellikler. Belirli bir özelliğin geçerli olmadığı veya belirli bir özelliğe dair bilgilerin mevcut olmadığı belirtilmiş ise, nedenleri belirtilir.
Uygun kontrol önlemlerinin alınmasını sağlamak için, madde veya karışım hakkında tüm ilgili bilgiler sağlanır.
Bu bölümdeki bilgiler, kayıtta sağlanan bilgilerle tutarlı olur.
Karışım durumunda, verilerin, tüm karışım için geçerli olmadığı durumda, verinin karışım içindeki hangi madde için geçerli olduğu açıkça belirtilir.
Güvenlik bilgi formunun bu bölümü, madde veya karışımın kararlılığını ve uygun olan durumlarda kullanılan test yöntemlerine atıfı da içererek belirli kullanım koşullarında ve ayrıca çevreye yayılması halinde zararlı reaksiyonların oluşma olasılığını açıklar. Belirli bir özelliğin geçerli olmadığının veya belirli bir özelliğe dair bilgilerin mevcut olmadığının belirtilmesi halinde, nedenleri açıklanır.
TGüvenlik bilgi formunun bu bölümü temel olarak sağlık uzmanları, mesleki sağlık ve güvenlik uzmanları ve toksikologlar tarafından kullanılmak üzere oluşturulmuştur. Çeşitli toksikolojik (sağlık) etkilerin kısa ancak tam ve anlaşılabilir açıklaması ve bu etkileri saptamak için kullanılan mevcut bilgiler, uygun olduğu yerlerde toksikokinetik, metabolizma ve dağılımı da içeren bilgiler sağlanır. Bu bölümdeki bilgiler, kayıtta ve/veya gerekliyse kimyasal güvenlik raporunda verilen bilgiler ve madde veya karışımın sınıflandırmasıyla tutarlı olmalıdır.
Güvenlik bilgi formunun bu bölümü, madde veya karışımın çevreye yayıldığı yerlerde çevresel etkisinin değerlendirilmesi için sağlanan bilgileri açıklar. Güvenlik bilgi formunun 12.1, 12.2, 12.3, 12.4, 12.5 ve 12.6 alt başlıklarında mevcutsa tür, ortam, birimler, test süresi ve test koşullarını da açıkça belirten ilgili test verilerini de içeren verilerin özeti sağlanır. Bu bilgiler, dökülmenin elleçlenmesi, atık işleme uygulamalarının değerlendirilmesi, yayılmanın kontrol edilmesi, kaza sonucu yayılma önlemleri ve nakliyede yardımcı olabilir. Belirli bir özelliğin geçerli olmadığının veya belirli bir özelliğe dair bilgilerin mevcut olmadığının belirtilmesi halinde, nedenleri belirtilir. Biyobirikim, kalıcılık ve bozunabilirlik hakkında bilgiler, karışımdaki her ilgili madde için, mevcut ve uygun olduğu hallerde verilir. Ayrıca maddelerin ve karışımların bozunmasından doğan zararlı dönüşüm ürünleri için de bilgi sağlanır. Bu bölümdeki bilgiler, kayıtta ve/veya gerekliyse kimyasal güvenlik raporunda verilen bilgiler ve madde veya karışımın sınıflandırmasıyla tutarlı olacaktır.
Güvenlik bilgi formunun bu bölümü, güvenli ve çevresel olarak tercih edilen atık yönetimi seçeneklerinin belirlenmesinde yardımcı olmak amacıyla madde veya karışımın ve/veya ambalajının uygun atık yönetimi için bilgileri atık mevzuatı kapsamında açıklar. Atık yönetimi faaliyeti gerçekleştiren kişilerin güvenliğiyle ilgili bilgiler, Başlık 8’de verilen bilgileri tamamlar. Kimyasal Güvenlik Raporunun gerekli olduğu ve atık aşama analizinin yapıldığı hallerde, atık yönetim önlemlerine dair bilgiler, kimyasal güvenlik raporları ve güvenlik bilgi formunun ekinde yer alan kimyasal güvenlik raporunda ortaya konulan maruz kalma senaryolarında tanımlanan kullanımlarla uyumlu olmalıdır.
Güvenlik bilgi formunun bu bölümü, Bölüm 1’de belirtilen maddeler veya karışımların karayolu, demiryolu, deniz, kıta içi su yolları veya havayolu ile taşınması için temel sınıflandırma bilgilerini sağlar. Bilginin mevcut olmadığı veya uygun olmadığı durumlarda, bu durum belirtilir. İlgili durumlarda, her bir Birleşmiş Milletler (UN) Model Mevzuatı için taşımacılık sınıflandırması hakkında bilgi sağlanır: Tehlikeli Malların Karayolu İle Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR), Tehlikeli Malların Demiryolları İle Uluslararası Taşımacılığına ilişkin Düzenlemeler (RID), Tehlikeli Malların İç Suyolu İle Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADNR), Uluslararası Denizcilik Tehlikeli Yükler Kodu (IMDG) Kodu (deniz), ve Tehlikeli Malların Havayoluyla Güvenli Taşımacılığı için Teknik Talimatlar (ICAO) (hava).
Güvenlik Bilgi Formunun bu bölümü, güvenlik bilgi formunda halihazırda belirtilmemiş karışım veya madde hakkındaki diğer mevzuat bilgilerini verir (örneğin, ozon tabakasını incelten maddelerin azaltılmasına yönelik yönetmelik, kalıcı organik kirleticilerle ilgili mevzuat veya tehlikeli kimyasalların ithalat ve ihracatına ilişkin mevzuata tabi olup olmadığı).
Güvenlik bilgi formunun bu bölümü, güvenlik bilgi formunun hazırlanmasıyla ilgili bilgileri açıklar. Aşağıdaki gibi güvenlik bilgi formunun revizyonlarına dair bilgiler dahil, Bölüm 1 ila 15 arasında yer almayan diğer bilgileri kapsar:
(a) güvenlik bilgi formunun revizyonu durumunda, güvenlik bilgi formunda başka bir bölümde belirtilmediği sürece, varsa açıklamalarıyla birlikte güvenlik bilgi formunun önceki versiyonunda yapılan değişiklikler. Madde veya karışımın tedarikçisi, değişikliklerin bir açıklamasını bulundurur ve talep üzerine sağlar;
(b) güvenlik bilgi formunda kullanılan kısaltmalar ve akronimler için anahtar veya gösterge;
(c) ana literatür referansları ve bilgi kaynakları;
(ç) karışımlar durumunda, Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkındaki Yönetmeliğin 11 inci maddesinde belirtilen bilgileri değerlendirme yöntemlerinden hangilerinin sınıflandırma amacıyla kullanıldığına dair ifade;
(d) İlgili zararlılık ifadeleri, önlem ifadelerinin listesi. Bölüm 2 ila 15’de tam olarak yazılmamış herhangi bir ifadenin tam metni;
(e) İnsan sağlığı ve çevrenin korunmasını sağlamak amacıyla işçiler için uygun eğitime dair tavsiyeler.